Rośliny zawierają fitochemiczne związki, które mają oddziaływanie na organizm ludzki. Konsumowane w malutkich ilościach ubogacają doznania smakowe, ale w większych ilościach są toksyczne. Na przykład, niektóre typy ekstraktów ziołowych, takich jak wyciąg z dziurawca może być wykorzystywany w celach lekarskich, w leczeniu depresji i łagodzeniu stresu. Jednakże duże ilości tego zioła może powodować reakcje alergiczne, w następstwie tego należy je wykorzystywać z ostrożnością. Zioła od dawna były stosowane jako podstawa standardowej chińskiej medycyny ziołowej.

Co poniektóre zioła są używane nie jedynie do celów kulinarnych i leczniczych, ale też jako środki psychotropowe. Jednym z takich ziół są konopie indyjskie. Zioła pełnią w dodatku ważne funkcje w wielu rytuałach religijnych religiach. Na przykład, mirra oraz kadzidło są niezwykle istotne dla chrześcijan. Syberyjscy szamani również korzystają z ziół do wywołania doznań duchowych, m.in. do obrzędów przejścia, czy jako pomoc w seansach spirytystycznych. Indianie użytkują białą szałwię do oczyszczenia duchowego.

Ziołolecznictwo jest standardowym rodzajem zwalczania różnych dolegliwości, opartym a tradycjach medycyny ludowej – wypróbuj susz cbd. Stosuje rośliny i ekstrakty z nich do produkcji naturalnych specyfików. Ziołolecznictwo jest także nazywane botaniczną medycyną, medycyną ziołową i fitoterapią. Zakres używanych składników leczniczych jest niejednokrotnie rozszerzony o różne grzyby oraz artykuły pszczelarskie, a też minerały, muszle oraz niektóre części zwierząt.

Nieraz naturalne leki ziołowe stają się później znaczącym czynnikiem wielu medykamentów farmakologicznych. W 2001 roku naukowcy zidentyfikowali 122 związków stosowanych w pospolitych lekach z apteki, jakie pochodzą z roślin powszechnie używanych w medycynie ludowej. Zioła oraz przyprawy stosowane przez ludzi do przyprawiania żywności zawierają substancje aromatyczne, fenole oraz alkaloidy, które służą roślinom jako mechanizmy obronne przed insektami, różnorodnymi mikroorganizmami oraz zwierzętami roślinożernymi. Jakim sposobem się okazuje są one efektywne w leczeniu wielu dolegliwości.